AR-GE ve Tasarım Merkezi Proje Hazırlama
Türkiye’deki Ar-Ge Teşviklerinin Genel Değerlendirmesi
Türkiye’deki Ar-Ge Teşviklerinin Genel Değerlendirmesi
5746 sayılı Ar-Ge ve Tasarım Kanunu
- Ar-Ge indirimi
- Gelir vergisi stopaj teşviki
- Damga vergisi istisnası
- Gümrük vergisi istisnası
- SGK işveren prim desteği
Gelir vergisi stopaj teşviki
Ar-Ge tasarım ve destek personelinin, bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisinin;
• Ar-Ge tasarım ve destek personelinin, bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisinin;
• Doktoralı olanlar ile temel bilimler alanlarından birinde en az yüksek lisans derecesine sahip olanlar için yüzde 95’i,
• Yüksek lisanslı olanlar ile temel bilimler alanlarından birinde lisans derecesine sahip olanlar için yüzde 90’ı ve
• Diğerleri için yüzde 80’i verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilecektir.
Damga vergisi istisnası
Ar-Ge tasarım ve destek personeli için damga vergisi %100 indirime tabi tutulur.
ArGe İndirimi
ü Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı 31/12/2023 tarihine kadar, ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılır. ( %100 Ar-Ge indirimi )
- Ar-Ge merkezlerinde o yıl yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artışının yarısı kurum kazancı veya ticari kazancın tespitinde ayrıca indirim konusu yapılır.
- İlgili dönemde kazancın yetersizliği nedeniyle indirim konusu yapılamayan Ar-Ge indirimi tutarı sonraki hesap dönemlerine devredilir.
- Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamındaki harcamalar ayrıca, Vergi Usul Kanununa göre aktifleştirilmek suretiyle amortisman yoluyla itfa edilir.
SGK işveren prim desteği
Ar-Ge personeli ile destek personelinin, Ar-Ge faaliyeti kapsamındaki çalışmaları nedeniyle elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı 31.12.2023 tarihine kadar Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.
İşveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanacak olan destek personelinin tam zaman eşdeğer sayısı toplam tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının %10’unu aşamaz.
Örnek Hesaplama
.
Personel net maaşı: 4.000 TL
İşveren maliyeti: 7.927,06
Gelir vergisi 1.451,30
İndirime tabi tutar: 1.451,30 x 0,9= 1306 TL
SSK işveren katkı payı %50 : 1.326,57
İndirime tabi tutar: 1.326,57 x 0,5= 663 TL
Damga vergisi indirimi %100: 49,12 TL
Toplam indirim: 1306 + 663 + 49 = 2018 TL
4.000 TL net maaşı olan bir çalışanın işveren maliyeti 7927 TL’den 5909 TL ‘ye düşmektedir.
15 ArGe Merkezi çalışanı için yıllık hesaplaması yapıldığında;
2018x15 kişi X12 ay: 363.440 TL/yıl tutarında bir indirim sağlanmış olacaktır.
Türkiye’deki Ar-Ge Teşviklerinin Genel
Değerlendirmesi
Kurumlar Vergisi Kanununun 5/B maddesi ile KDV Kanununun 17/4-z maddesi
- Gelir ve kurumlar vergisi istisnası
- KDV istisnası
5746 sayılı Kanundaki Ar-Ge ve Tasarım İndirimi Uygulaması
5746 sayılı Kanuna tasarım faaliyetleri eklenmiş ve Kanun Ar-Ge faaliyetlerinin dışında tasarımı da destekler hale getirilmiştir. Tasarım projeleri ve tasarım merkezleri yeni dönemde uygulama alanı bulacak ve tasarımcı mükellefler Ar-Ge teşviklerinden faydalanacaklardır.
5746 sayılı Kanun Yönetmeliğine göre Ar-Ge ve tasarım indirimine tabi harcamalar 6 başlıkta toplanmıştır:
1) İlk madde ve malzeme giderleri
2) Amortismanlar
3) Personel giderleri
4) Genel giderler
5) Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler
6) Vergi, resim ve harçlar
Genel Giderler
Yönetmeliğe göre, SADECE “AR-GE VE TASARIM MERKEZLERİ” genel giderlerini Ar-Ge ve tasarım indirimine tabi tutacaklar; Ar-Ge ve tasarım projesi olan işletmeler ise doğrudan Ar-Ge ve tasarım projesiyle ilgili olsun ya da olmasın genel giderler için Ar-Ge indiriminden yararlanamayacaklardır.
Ar-Ge ve tasarım merkezlerinin aşağıda sayılan genel giderleri indirime konu edilecektir:
1) Sadece Ar-Ge ve tasarım merkezlerinin kira, su, enerji, bakım-onarım, haberleşme, nakliye giderleri ile bu merkezlerde kullanılan makine ve teçhizata ilişkin bakım ve onarım giderleri gibi bu merkezlerde yürütülen faaliyetin devamlılığını sağlamak için yapılan giderler
2) Ar-Ge, tasarım ve yenilik faaliyetlerine ilişkin sigorta giderleri, kitap, dergi ve benzeri bilimsel yayınlara ait giderler (Büro ve kırtasiye gibi sarf malzemelerine ilişkin giderler bu kapsamda değerlendirilmez.)
Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
- Normal bakım ve onarım giderleri hariç olmak üzere,
- Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetleriyle ilgili olarak işletme dışında yerli veya yabancı diğer kurum ve kuruluşlardan alınan; mesleki veya teknik destek, test, laboratuvar ve analiz hizmetleri ile bu mahiyetteki diğer hizmet alımları kapsamında yapılan ödemeler Ar-Ge ve tasarım indirimine konu edilir.
Bu şekilde alınan hizmetlere ilişkin harcamalar, proje kapsamında gerçekleştirilen toplam harcama tutarının %50’sini geçemez.
Hibeler
- Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanların, kamu kurum ve kuruluşları, kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge, yenilik ve tasarım projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıflar ile uluslararası fonlardan aldıkları destekler özel bir fon hesabında tutulur.
- Bu fon, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre gelir olarak değerlendirilmez.
- Ayrıca bu fon, ilgili yılda yapılan Ar-Ge indirimi tutarının tespitinde dikkate alınmaz.
- Bu fonun, elde edildiği hesap dönemini izleyen 5 yıl içinde sermayeye ilâve dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi halinde, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğratılmış sayılır ve cezalı işlem tesis edilir.
Böylece, hibe şeklinde alınan tutarlar gelir olarak yazılmaz ve vergilendirilmez. Hibe tutarı kadar da Ar-Ge ve tasarım indiriminden yararlanılmaz.
Temel bilim çalışanına maaş desteği
Temel bilimler alanlarında en az lisans derecesine sahip Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerine, bu personelin her birine ödedikleri aylık ücretin o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmı, kamu personeli hariç olmak üzere iki yıl süreyle, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.
Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde İlave Ar-Ge İndirimi
2016/Ağustos öncesinde Ar-Ge merkezi bulunan şirketlerden 500 ve üzerinde tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerinde, o yıl yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artışının yarısı kurum kazancı veya ticari kazancın tespitinde ayrıca indirim konusu yapılmaktaydı.
10.08.2016 tarihinden geçerli BKK ile birlikte, aşağıdaki göstergelerden herhangi birinde bir önceki yıla göre en az %20 artış sağlayan Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde, o yıl yapılan Ar-Ge, yenilik ve tasarım harcamalarının bir önceki yıla göre artış tutarının %50’si ekstra olarak Ar-Ge ve tasarım indirimine konu edilecektir.
- Ar-Ge veya tasarım harcamasının toplam ciro içindeki payı
- Tescil edilen ulusal veya uluslararası patent sayısı
- Uluslararası destekli proje sayısı
- Lisansüstü dereceli araştırmacı sayısının toplam Ar-Ge personeli sayısına oranı
- Toplam araştırmacı sayısının toplam Ar-Ge personeli sayısına oranı
- Ar-Ge sonucu ortaya çıkan yeni ürünlerden elde edilen cironun toplam ciroya oranı
Örnek; (X) A.Ş. Ar-Ge merkezinde, 2015 yılında 10.000.000 TL Ar-Ge harcaması yapmış ve e-beyannamesi üzerinde bu tutarı indirmiştir. 2016 yılında yapılan Ar-Ge harcaması ise 14.000.000 TL olmuştur.
Böylece şirket, bir önceki yıla göre Ar-Ge harcamalarında artış sağlamış ve ilk kriteri yerine getirmiştir.
Bu verilere göre, 2015 yılına göre 2016 yılında kriterler bazında artış oranları aşağıdadır:
Ar-Ge harcamasının toplam ciroya göre oran artışı (%10 / %25) %40
Tescil edilen ulusal veya uluslararası patent sayısı artış oranı %0
Uluslararası destekli proje sayısı artış oranı %0
Böylece, Ar-Ge harcamasının toplam ciro içindeki payını %20’den fazla artıran şirket, 2016 yılındaki Ar-Ge ve yenilik harcamalarının bir önceki yıla göre artışının %50’si olan [(14.000.000 – 10.000.000) x %50] 2.000.000 TL’yi ekstra olarak Ar-Ge indirimine konu edebilecektir.
Her sene bu kriterler ayrı ayrı değerlendirilecek ve tüm Ar-Ge ve tasarım merkezleri bu ekstra indirimden yararlanabilecektir. Böylece, 15 personeli bulunan bir Ar-Ge merkezi dahi, şartları taşıması kaydıyla bu indirimden faydalanacaktır.
Gümrük Vergisi İstisnası
5746 sayılı Kanun kapsamında yürütülen Ar-Ge, yenilik ve tasarım projeleri ile ilgili;
- Araştırmalarda kullanılmak üzere ithal edilen eşya gümrük vergisi ve her türlü fondan;
- Bu kapsamda düzenlenen kâğıtlar ve yapılan işlemler damga vergisi ve harçtan istisnadır.
İstisna Dışı Kazançlar
1) Yazılım, Ar-Ge ve tasarım faaliyetleri dışındaki ticari işlemlerden elde edilen gelirler
2) Yazılım, Ar-Ge ve tasarım kapsamında olmakla birlikte Bölge dışında yürütülen faaliyetler dolayısıyla elde edilen gelirler
3) Diğer gelirler
a) Nakitlerin değerlendirilmesi sonucu oluşan mevduat faizi, repo ve benzeri gelirler
b) Yabancı para cinsinden aktifler dolayısıyla oluşan kur farkları
c) İktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından doğan gelirler
KDV İstisnası
KDV Kanununa geçici 20. maddesine göre;
- Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa göre teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunan girişimcilerin kazançlarının gelir veya kurumlar vergisinden istisna bulunduğu süre içinde,
- Münhasıran bu bölgelerde ürettikleri ve sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetleri KDV’den müstesnadır.
Buna göre, teknokentlerde üretilen yazılımların satışı üzerinden KDV hesaplanmayacaktır.
2016/Mart ayında geçici 20. maddeye ekleme yapılmış ve ihtisas teknoloji geliştirme bölgelerindeki yazılım teslimleri de KDV istisnası kapsamına alınmıştır.
KVK’nın 5/B maddesinde Yapılan Değişiklik
Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen 5/B maddesiyle, Türkiye’de gerçekleştirilen araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşların;
a) Kiralanması neticesinde elde edilen kazanç ve iratların
b) Devri veya satışı neticesinde elde edilen kazançların
c) Türkiye’de seri üretime tabi tutularak pazarlanmaları hâlinde elde edilen kazançların
ç) Türkiye'de gerçekleştirilen üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının % 50’si kurumlar vergisinden müstesnadır.İstisnanın uygulanabilmesi için;
- İstisnadan yararlanılacak ilk yıl, buluşun oluşturacağı katma değer dikkate alınarak devir veya satış hâlindeki değerinin tespitine yönelik Maliye Bakanlığı tarafından değerleme raporu düzenlenmesi gerekmekteydi. 9/8/2016 tarihinden itibaren değerleme raporu istenilmesi uygulaması kaldırılmış ve mükelleflere kolaylık tanınmıştır.
1507 – TÜBİTAK KOBİ AR-GE BAŞLANGIÇ DESTEK PROGRAMI
Proje bütçesi üst sınırı 500.000 TL dir. 500.000 TL’nin %75’i olan 375.000 TL hibe olarak verilmektedir.
Destek süresi proje bazında en fazla on sekiz (18) aydır
Desteklenen gider kalemleri.
a)Personel giderleri (brüt işveren maliyeti üzerinden desteklenir)
b) Proje personeline ait proje kapsamındaki seyahat giderleri kapsamında; uçak, tren, otobüs, gemi ile yapılan şehirlerarası ve uluslararası ekonomi sınıfı ulaşım giderleri,
c) Alet, teçhizat, yazılım ve yayın alım giderleri,
d) Malzeme ve sarf giderleri,
e) Yurt içi ve yurt dışı danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alım giderleri
f) Türkiye’deki üniversiteler, TÜBİTAK’a bağlı Ar-Ge birimleri, özel sektör Ar-G kuruluşları ve benzeri Ar-Ge kurum ve kuruluşlarına yaptırılan Ar-Ge hizmet giderleri.
